Over nierkanker

Onderzoek en diagnose

Bij één van de symptomen van nierkanker onderzoekt de huisarts meestal eerst je urine. Een ontsteking van je blaas of nieren kan ook de oorzaak zijn van je symptomen. Maar als niet duidelijk is waar je symptomen vandaan komen, kan de huisarts onderzoek aanvragen in het ziekenhuis. Je wordt dan doorverwezen naar een uroloog of een internist. Een uroloog is een arts die gespecialiseerd is in de blaas, nieren en urinewegen. Een internist behandelt ziekten van alle organen in je buik. Deze arts is gespecialiseerd in het hart, de longen, de nieren, de lever en andere buikorganen.

Onderzoeken bij nierkanker

Om te onderzoeken of je nierkanker hebt, doet de arts onderzoek naar je symptomen. Dit kan gedaan worden met de volgende onderzoeken: 

Bloed- en urineonderzoek

Vaak krijg je als eerste een onderzoek van je urine. Hiervoor moet je vaak een potje met urine inleveren. Met urineonderzoek kan een arts zien of er andere oorzaak is voor je klachten. Een arts kan je urine ook onder de microscoop bekijken. Als er bloed in de urine zit, dan kunnen de kankercellen van het bloed soms in de urine te zien zijn.  

Echografie

Als er een vermoeden is dat de klachten door je nieren komen, krijg je vaak een echografie. Dit noemen ze ook een echo. Dit onderzoek wordt door een arts in het ziekenhuis gedaan. Het is een uitwendig onderzoek. Met een klein apparaat gaat een arts over je huid heen. Dit apparaat zendt geluidsgolven uit die je als foto’s op een scherm kan zien. Met een echo kan een tumor in je nier vaak goed gezien worden. 

Cystoscoipie (kijkonderzoek)

Soms is meer onderzoek nodig om de diagnose te kunnen stellen. Meestal wordt dan een cystoscopie gedaan. Bij dit kijkonderzoek wordt een camera (cystoscoop) via de plasbuis ingebracht en onderzoekt de uroloog de binnenkant van de blaas en de plasbuis. Dit onderzoek is niet prettig, maar de meeste mensen vinden het geen pijn doen.  

Aanvullend onderzoek

Met bloed- en urineonderzoek, een echografie en een kijkonderzoek kan de arts zien of je nierkanker hebt. Als dat zo is, volgt er meestal nog meer onderzoek. Je kan dan één van deze onderzoeken krijgen. Je krijgt niet altijd alle onderzoeken, dat ligt aan jouw situatie: 

Biopsie

Soms kan een arts moeilijk zien of de tumor goedaardig of kwaadaardig is. Dan kun je een biopsie krijgen. Voor een biopsie krijg je eerst een lokale verdoving. Tijdens de biopsie haalt de arts met een dunne naald weefsel uit de afwijking in je nier. Dit weggenomen weefsel noem je biopt. De biopt wordt onderzocht onder een microscoop.  

Doppler-echo

Als uit de gewone echt blijkt dat er een tumor in je nier zit, krijg je soms een doppler-echo. Met dit onderzoek kan een arts zien of de tumor in je bloedvaten is gegroeid.  

Longfoto

Als nierkanker uitzaait, dan zaait het vaak uit naar de longen. Om erachter te komen of je uitzaaiingen hebt, kan je een longfoto laten maken. Dit is een röntgenfoto van je borstkas. Dit noem je ook wel een thoraxfoto of X-thorax. 

CT-scan en MRI-scan

Met een CT-scan of MRI-scan kijkt de arts hoe groot de tumor is en of hij uitgezaaid is.  

Botscan

Met een botscan kan een arts je botten zien. Dit noem je ook wel skeletscintigrafie. Als nierkanker is uitgezaaid naar je botten, dan is dat op een botscan te zien.    

Soorten nierkanker

Nierkanker wordt ook wel niercelkanker kanker genoemd, er zijn verschillende soorten. De meeste mensen die nierkanker krijgen, krijgen heldercellige niercelkanker. De informatie op deze pagina gaat over heldercellige nierkanker. Er zijn ook minder vaak voorkomende soorten nierkanker: papillair niercelkanker of chromofoob niercelkanker. Deze laatste vorm komt heel weinig voor. Maar ongeveer vier op de 100 mensen met nierkanker heeft chromofoob niercelkanker.

Diagnose

Als uit de onderzoeken blijkt dat je nierkanker hebt, dan is dat heel heftig. Het kan zijn dat je bij het gesprek met de arts al direct hoort welke vorm van nierkanker je hebt. Of de arts kan zeggen dat er nog meer onderzoek nodig is om uit te zoeken welke vorm van nierkanker je precies hebt en welke behandelingen bij jouw situatie passen. Het kan dus zo zijn, dat nog niet meteen duidelijk is hoe het zit.   

Het stadium en de differentiatiegraad van nierkanker

Als je nierkanker hebt, dan is het belangrijk om te weten in welke stadium de kanker is en welke gradering de tumor heeft. Het stadium geeft aan wat de ernst van de kanker is, de grootte van de tumor en of er uitzaaiingen zijn. De gradering geeft aan hoe agressief de kanker is.  

Om nierkanker te behandelen, moet ook duidelijk worden welk stadium van nierkanker je hebt. Daarom geven artsen ook een stadium aan. Dit doet een arts via de TNM-stagering. De TNM-stagering verschilt per orgaan en soms per kankersoort.  

• T van tumor: de grootte van de tumor en/of hoever de tumor is doorgegroeid in het weefsel eromheen. 
• N van node (lymfeklier): of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren en in hoeveel. 
• M van metastase (uitzaaiing): of er uitzaaiingen zijn in andere organen. 

Stadia van nierkanker

Nierkanker betekent bijna altijd niercelkanker. Daarom gebruiken artsen de volgende indeling:  

• Stadium 1a: De tumor in de nier is kleiner dan 4 centimeter. Er zit alleen een tumor in je nier en je hebt geen uitzaaiingen.  
• Stadium 1b: De tumor in de nier is tussen de 4 en 7 centimeter groot. Er zit alleen een tumor in je nier en je hebt geen uitzaaiingen. 
• Stadium 2: De tumor in de nier is tussen 7 en 10 centimeter groot. Er zit alleen een tumor in je nier en je hebt geen uitzaaiingen.  
• Stadium 3: De tumor groeit in de nier. En de tumor groeit: 
  • óf in de grote bloedvaten die dichtbij de nieren zitten. 
  • óf in 1 lymfeklier die in de buurt van je nier zit. 
• Stadium 4: De tumor groeit in de nier. En de tumor groeit: 
  • óf door de want van de nier heen naar de bijnier. Dit is een klein orgaan boven op je nier. 
  • óf er zijn uitzaaiingen in andere organen of in meerdere lymfeklieren. 

Differentiatiegraad

De differentiatiegraad van een tumor geeft aan hoe afwijkend de kankercellen van zijn van gezonde cellen. Ook geeft de graad aan hoe agressief de kankercellen zijn en hoe snel ze zich delen. Een ander woord voor differentiatiegraad is tumorgradering.

• Graad 1: De kankercellen lijken op gezonde cellen van de nier. De kankercellen groeien meestal langzaam. Een tumor met graad 1 noem je laaggradig of laag-risico. 
• Graad 2: De kankercellen lijken steeds minder op de gezonde cellen van de nier. De kankercellen plakken snel aan elkaar en groeien meestal sneller dan gezonde cellen. Een tumor graad 2 noem je intermediair. 
• Graad 3: De kankercellen lijken bijna niet meer op gezonde cellen van de nier. Deze kankercellen groeien bijna altijd veel sneller dan gezonde cellen van de nier en zaaien sneller uit naar andere organen, botten of weefsel. Een tumor met graad 3 noem je hooggradig of hoog-risico.