Immuuntherapie, wat is er nu en straks mogelijk bij blaaskanker?

Immuuntherapie is de naam van een groep geneesmiddelen die het eigen immuunsysteem helpt om kankercellen aan te vallen en op te ruimen. Immuuntherapie is populair, maar niet alle patiënten komen ervoor in aanmerking en immuuntherapie werkt niet bij elke patiënt met kanker. Er is veel onderzoek nodig om te leren welke immuuntherapie voor welke patiënt het beste is.

Op de foto: Michiel van der Heijden, internist-oncoloog en onderzoeker in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis

Immuuntherapie bij blaaskanker

Dr. Michiel van der Heijden werkt als internist-oncoloog en onderzoeker in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Net als Britt Suelman behandelt hij patiënten met blaas- of nierkanker en doet hij onderzoek naar immuuntherapie. Hij vertelt over hoe immuuntherapie – nu en binnenkort – ingezet wordt bij de behandeling van patiënten met blaaskanker. “Net als bij nierkanker wordt immuuntherapie bij blaaskanker gebruikt bij patiënten met uitzaaiingen”, vertelt Michiel. “De immuuntherapie pembrolizumab is de standaardbehandeling bij uitgezaaide blaaskanker waarbij de tumor groeit, ondanks een eerdere behandeling met chemotherapie. Daarnaast wordt de immuuntherapie avelumab gegeven aan patiënten waarbij de kanker na een behandeling met chemotherapie wél onder controle is. Dat noemen we onderhoudstherapie. Het doel van onderhoudstherapie is uitstellen dat de kanker terugkomt na de chemotherapie.”

Nieuwe combinatiebehandeling

Uit onderzoek blijkt dat er misschien een derde manier is waarop immuuntherapie ingezet kan worden bij patiënten met uitgezaaide blaaskanker, zo vertelt Michiel. “Zij lijken goed te reageren op een combinatiebehandeling die bestaat uit de immuuntherapie pembrolizumab en het nieuwe geneesmiddel enfortumab vedotine. Dat laatste geneesmiddel is een zogenaamd ‘antilichaam-geneesmiddelconjugaat’ en is een heel ander soort geneesmiddel dan immuuntherapie of chemotherapie.” De internist-oncoloog waarschuwt dat het in Nederland nog niet voor veel patiënten beschikbaar is. “Het Europees geneesmiddelagentschap (EMA) heeft de landen binnen de Europese Unie (EU) groen licht gegeven om patiënten met uitgezaaide blaaskanker te behandelen met dit nieuwe middel. Maar dat mag alleen als de patiënt eerst een behandeling met chemotherapie en een behandeling met immuuntherapie heeft geprobeerd.” De Nederlandse commissie ter Beoordeling van Oncologische Middelen (BOM) deelt deze mening van het EMA. “Maar wanneer enfortumab vedotine samen met de immuuntherapie pembrolizumab wordt gegeven, lijkt het nog beter te werken. Dan kan het ook gegeven worden aan patiënten met uitgezaaide blaaskanker die nog geen chemotherapie of immuuntherapie hebben gehad”, vertelt Michiel. “In de Verenigde Staten is deze combinatiebehandeling al goedgekeurd, in de EU inmiddels ook. Nu moet het ook in Nederland beoordeeld en vergoed worden, wat nog wel enige tijd kan duren.”

Voor een operatie

In Nederland is nog geen immuuntherapie beschikbaar voor de neoadjuvante of adjuvante behandeling (voor of na een blaasverwijdering) van patiënten met blaaskanker. Maar nieuwe onderzoeken bieden hoop voor de toekomst. Afgelopen september zijn de resultaten van het NIAGARA-onderzoek gepresenteerd. Michiel is onderdeel van het onderzoeksteam. “In het NIAGARA-onderzoek werden patiënten met spierinvasieve blaaskanker voor de blaasverwijdering behandeld met een combinatie van chemotherapie en de immuuntherapie durvalumab. Dat is een succesvolle strategie gebleken.” Voor blaaskanker is dit middel nog experimenteel en geen gangbare behandeling.

Na een operatie

Het EMA heeft ook een adjuvante behandeling met immuuntherapie goedgekeurd. In Nederland is deze behandeling helaas nog niet beschikbaar. Michiel: “In andere Europese landen kunnen patiënten met blaaskanker na een blaasverwijdering de immuuntherapie nivolumab krijgen, mits er nog invasieve tumor is en het eiwit PD-L1 op de tumor aanwezig is. In Nederland wachten we nog op de goedkeuring van het Zorginstituut. Het is niet helemaal duidelijk waarom dit middel nog niet vergoed wordt.”

Immuuntherapie bij nierkanker

Dit artikel is als tweeluik gepubliceerd in ons magazine in oktober 2024. Lees ook het eerste deel Immuuntherapie, wat is er nu en straks mogelijk bij nierkanker?

Van de vereniging

Op het gebied van innovatieve geneesmiddelen voor blaas- en nierkanker werken we samen met NFK. Binnen NFK is  er een werkgroep ‘geneesmiddelen’ waar verschillende kankerpatiëntenorganisaties aan deelnemen. Een vrijwilliger van PBNK maakt deel uit van de werkgroep.

Aanvulling op dit artikel: De adjuvante behandeling met Nivolumab (na een operatie) wordt sinds 1-12-2024 wel vergoed in Nederland.

Vergelijkbare berichten